In blog 1 hebben we uitgewerkt waarom het belangrijk is om te schakelen van het denken in silo’s naar het denken in ecosystemen. Het is de essentie van de transitie naar een digitale wereld. In blog 2 lichten we vijf principes toe die de samenwerking in ecosystemen kenmerken.
Succesvol werken in ecosystemen
Door de permanente uitwisseling van data is steeds meer alles met alles verbonden en iedereen met iedereen. Bewust kiezen voor samenwerking over de grenzen van de eigen organisatie heen en in beeld krijgen van de ecosystemen waarin we opereren, is essentieel om beschikbare middelen efficiënt en effectief in te zetten. We gaan er hierbij van uit dat een ecosysteem meerdere partijen omvat, waarvan de klant er één is. Een ecosysteem heeft daarnaast een doel, dat voor de langere termijn en breder dan de eigen organisatie betekenis heeft. Dit gezamenlijke doel geeft een zekere stabiliteit aan het ecosysteem, terwijl het tegelijkertijd meebeweegt met de dynamiek van de omgeving en van de verschillende partners. Soms is het leiden, soms volgen. Als een partner wegvalt, wordt een nieuwe gezocht om het systeem aan te vullen.
Vijf principes beïnvloeden het succes
We onderkennen een vijftal principes die het samenwerken in een ecosysteem tot een succes kunnen maken. Deze principes zijn ontleend aan interviews die zijn gehouden met regisseurs en spelers uit de praktijk van de podiumkunsten. Bij deze vergelijking met de praktijk van de podiumkunsten gaan we ervan uit dat een ecosysteem soms ook bewust in het leven wordt geroepen om een bepaald doel te realiseren.
Centrale vraag in de interviews was: Hoe zorgen zij dat er synergie is in de groep, zodat de boodschap die zij willen brengen overkomt bij het publiek?
Belangrijk: De volgorde van de principes is niet van belang en het toepassen is iteratief: het is nooit klaar.
- Iedere partij in een ecosysteem heeft zijn eigen waarde voor de functie die het systeem heeft (zo niet >> vertrek). Dit betekent dat de functie van het systeem bekend is en dat partijen zich daarvan bewust zijn en zich er aan hebben verbonden. Het betekent ook dat partijen oog hebben voor het effect van hun inbreng op het functioneren van de andere partijen in het systeem en de uitkomsten als geheel.
- ‘Bring the system in the room’. Pas als je elkaar fysiek ontmoet, ontstaat begrip en respect voor elkaar en elkaars functioneren. Dat verdiept en brengt relevante vragen boven water en creatieve oplossingen. Werken in ecosystemen is werken in N op N relaties. Je moet elkaar horen, zien, proeven om de complexiteit van het grotere geheel te vatten.
- Samenwerken is een proces dat zich over langere tijd ontwikkelt (net als vertrouwen, solidariteit, intrinsieke motivatie). Iedere persoon (en organisatie) heeft hierin een rol en een verantwoordelijkheid. Gun de samenwerking tijd.
- De relatie draagt het systeem (functies zijn vervangbaar). Focus op de verbinding en wat er over de lijn gaat, zowel intermenselijk als in data. De verantwoordelijkheid voor data bijvoorbeeld blijft vaak bestaan, ook al zijn data in handen van een andere partij. Transparantie is in dit kader een belangrijk begrip.
- Er is ruimte voor eigen inbreng en creativiteit om de doelen vorm te geven. Die ruimte ontstaat wanneer concrete kaders voor de manier van samenwerken (de verbinding) en voor het resultaat zijn gegeven. Van tijd tot tijd is het nodig te kalibreren: waar staan we, dienen we nog steeds hetzelfde doel, welke relevante ontwikkelingen zijn er binnen de deelnemende organisaties en in onze omgeving.
Deze vijf principes kenmerken een horizontale kijk op samenwerken, op basis van gelijkwaardigheid en met een open verbinding. Ze hebben impact op onze managementstijl en manier van organiseren. In de praktijk valt het niet altijd mee om hier vorm aan te geven. Veel organisaties zijn nu eenmaal (nog) georganiseerd in silo’s. En we willen toch graag ergens de regie op houden, terwijl in ecosystemen regie steeds minder een rol speelt. In het volgende blog geven we voorbeelden uit de praktijk van het horizontaal samenwerken. De belangrijkste conclusie: Regie in ecosystemen begint bij jezelf!
Meer weten?
VKA heeft ruime ervaring in vraagstukken zoals deze. Neem daarom contact met ons op met jouw vragen over regievoering, samenwerking in ecosystemen of andere digitale uitdagingen.