De aanleiding
De gemeente Rotterdam heeft, net als andere gemeentes, de opgave om CO2 te besparen en een daling in het CO2 gebruik te bewerkstelligen. In Rotterdam is deze opgave gezien de omgeving waar ze mee te maken heeft flink ingewikkeld. Het Rotterdams havengebied en de vele bebouwing zorgen voor een grote CO2 uitstoot. Diverse afdelingen werken samen, met de afdeling Duurzaamheid in de voorhoede, om deze ingewikkelde taak tot uitvoering te brengen. Daarnaast bindt de gemeente in de vorm van het Klimaatakkoord ook andere partijen buiten de ambtelijke organisatie aan zich, zoals bedrijven, inwoners en maatschappelijke organisaties, om zo de transitie meer slagkracht te geven.
De afdeling Duurzaamheid wil data inzetten om de energietransitie te monitoren en haar inzet te sturen. Met data kan de gemeente een gedetailleerder zicht krijgen op het verloop van de transitie en de acties en middelen die de CO2 besparing positief beïnvloeden. Dit stelt hen in staat om op feiten onderbouwde keuzes te maken, waardoor de doelen van de energietransitie eerder behaald kunnen worden.
“Digitalisering en het gebruik van data bieden kansen om de grote opgaves waar wij als gemeente voor staan slimmer uit te voeren. De energietransitie is zo’n ‘wicked problem’ waar vele factoren en actoren van invloed op zijn. Met data kunnen we hier meer grip op krijgen en het volledige beeld rondom de energietransitie overzien en besturen.”, aldus gemeente Rotterdam.
De vraag
De afdeling Duurzaamheid heeft VKA gevraagd om een systematiek op te zetten waardoor verschillende databronnen rondom de energietransitie gecombineerd worden tot inzichten voor diverse gebruikers. Gebruikers kunnen beleidsmakers uit de hele organisatie zijn, maar ook management en bestuurders behoren tot de gebruikers van de inzichten. Dit alles komt samen onder noemer ClimateControl.
De uitdaging
Het combineren van de diverse data in één model is complex. De beschikbaarheid van die data is een uitdaging, aangezien sommige data bevinden zich bij (commerciële) organisaties buiten de gemeente, evenals het technisch verwerken van de verschillende soorten en kwaliteit van de data. Om dit te verhelpen is datamanagement van belang. Een belangrijke succesfactor hierbij is eigenaarschap, waardoor het duidelijk is bij wie je moet zijn om data te krijgen en wie gebruik mag accorderen. Dit zal de data-eigenaar moeten zijn.
Daarnaast is het relateren van informatie een uitdaging. Resultaten rondom zo’n complexe opgave zijn niet 1-op-1 met elkaar in verband te brengen. Aan het verstrekken van isolatiesubsidie is lastig een CO2-reductie te relateren. Toch is er een heleboel informatie die wél gebruikt kan worden. Bijvoorbeeld of isolatiecampagnes in een bepaalde wijk aanslaan of dat er extra inzet nodig is.
De oplossing
Om de gemeente Rotterdam zo veel mogelijk op weg te helpen heeft VKA direct een aantal dashboards ontwikkelt. Met die dashboards kan de afdeling Duurzaamheid sturen op het behalen van de duurzaamheidsdoelstellingen. Zo wordt de CO2-trends in de stad weergegeven om te beslissen waar de afdeling de meeste impact kan maken. Er is ook een werkgelegenheidsmonitor gerealiseerd waarin de energietransitie wordt gekoppeld aan baankansen. Hierin is te zien waar opleidingen en andere inzet nodig is, zodat Rotterdam op alle fronten voorloper in de energietransitie wordt en blijft. Uiteindelijk helpen deze monitoren de afdeling duurzaamheid om strategische keuzes te maken. Bijvoorbeeld op welke onderwerpen extra inzet nodig is. Ook is er gewerkt aan een infrastructurele oplossing door een database op te stellen waarin onder andere de data over de projecten samenkomt. In het vormgeven van resultaten zijn we kritisch geweest op welke inzichten wel en niet getoond kunnen worden, omdat het risico bestaat dat resultaten verkeerd geïnterpreteerd en gebruikt worden. Het uitleggen van de manier waarop de data gebruikt kan worden, behoort ook tot ons werk.
Dit project brengt de gemeente Rotterdam een stap verder in het Data Gedreven Werken. De medewerkers van de afdeling duurzaamheid kunnen direct keuzes maken gebaseerd op data. Het is eenvoudiger geworden om verantwoording af te leggen over hun werk en om te bepalen waar extra inzet nodig is. Daarnaast heeft VKA gebouwd aan de structurele oplossing om het werken met data gemakkelijker te maken. Een mooie stap richting een data gedreven organisatie.
Wil je meer weten over dit project of andere projecten rondom data en AI? Neem dan contact op met Lotte Meindertsma.