Afgelopen nazomer kwam het rapport Elias ‘naar grip op ICT’ uit om het probleem dat ICT-projecten niet op orde zijn aan te pakken. Het rapport geeft als belangrijke aanbeveling de oprichting van het BIT: Bureau ICT Toetsing. Het advies om een nieuw controle-instrument, het BIT, in het leven te roepen roept veel vraagtekens op. Nog meer controles, audits en reviews. Draagt dat wel echt bij tot een beter lopend project? Binnen de principes van het BIT zoals die ook zijn geformuleerd vanuit de kabinetsreactie op het rapport Elias is VKA van mening dat één van de mogelijke mechanismen tot een beter lopend project nog niet in voldoende mate naar voren komt. Wij pleitten voor een verbetering van de inhoud, dus een verandering in een project van binnenuit op het vlak waar het om gaat: de kwaliteit van de oplossing. Een kwalitatief beter project…Wie wil dat nou niet? Laat ik eens uitleggen hoe we dit op hoofdlijnen voor ons zien.
Het voorstel van VKA is om een samenhangend stelsel van drie aanbevelingen in te voeren. De aanbevelingen zijn gebaseerd op een drieluik van deskundigheid, onafhankelijkheid en transparantie:
- Invoering van onafhankelijke Informatievoorzieningsarchitect
- Instelling van een Specialistenteam
- Visualisatie ICT-project
In deze blog leg ik uit hoe VKA de rol en positie van een onafhankelijke Informatievoorzieningsarchitect ziet. De punten 2 en 3 komen in volgende blogs aan bod. En dan de vervolgstap ‘Hoe nu verder’.
1. Invoering van Informatievoorzieningsarchitect
Natuurlijk moet binnen alle geledingen van een organisatie voldoende ICT kennis en ervaring aanwezig zijn om ICT-projecten en zeker de complexe en specifieke ICT-projecten tot een goed einde te brengen.
Echter, om alle kennis en kunde, ontwikkelingen en mogelijkheden van ICT op een goede en gestructureerde wijze in een ICT-project in te brengen is het invoeren van een functie van Informatievoorzieningsarchitect noodzakelijk, vergelijkbaar met een architect in de bouwwereld.
Zo’n Informatievoorzieningsarchitect bestaat nu niet. De Informatievoorzieningsarchitect heeft twee essentiële kenmerken: deskundig op het gehele vakgebied en onafhankelijk van belanghebbende partijen, zoals ICT-ontwikkelbedrijven.
Een Informatievoorzieningsarchitect moet alle aspecten beheersen die aan de orde zijn bij het ontwerpen, ontwikkelen en gebruiken van een ICT-systeem. De Informatievoorzieningsarchitect kan twee rollen vervullen: als ontwerper en als toezichthouder op de uitvoering. In de voorgestelde opzet is een Informatievoorzieningsarchitect de bouwmeester van het ICT-systeem, die het systeem ontwerpt, de bouw begeleidt en zorgt voor een juiste ingebruikneming en in beheer name. Deze functionaris is een onafhankelijke deskundige, die universitair met strenge opleidingseisen is opgeleid en waar hoge eisen aan voortdurende professionalisering, praktijkervaring en bijscholing worden gesteld. Deze functie is als zodanig erkend en dient ingeschreven te zijn in een Informatievoorzieningsarchitectenregister met beschermde titel.
De Informatievoorzieningsarchitect kan naar de opdrachtgever alle leemtes in ICT-kennis en kunde vanuit een onafhankelijke positie invullen en is tevens een deskundige en vaardige functionaris naar de uitvoerders, de ICT-leveranciers en bouwers van een ICT-systeem (zoals bij een bouwarchitect naar de aannemers). Bij de overheid zou een Rijks-Informatievoorzieningsarchitect als ICT-autoriteit kunnen of beter gezegd moeten worden benoemd.
Er zijn momenteel wel allerlei ICT-architecten, maar niet volgens het signatuur van deze voorgestelde erkende en goed opgeleide functionaris. Het moet echter mogelijk zijn om op korte termijn deze ontwikkeling in gang te zetten en te laten uitgroeien tot het noodzakelijke niveau en gewaarborgde positie.
Allerlei eisen en aanbevelingen die bij het uitvoeren van een ICT-project worden gesteld zullen van de portefeuille van de Informatievoorzieningsarchitect deel uitmaken die dan tevens kan zorgen voor een goede toepassing en uitvoering daarvan.
Een bijkomend en niet gering voordeel is dat hiermee nationaal en internationaal een beduidende stap voor de ontwikkeling van kennismanagement op dit gebied kan worden gezet.
Lees ook Drieluik – 2: Ontwerp van een oplossing in AL haar details! en Drieluik – 3: Waarom maken ICT projecten geen bouwtekeningen in AutoCad?